Zapoczątkowany w 2005 konkurs o Nagrodę Jamesa Dysona rzuca wyzwanie wszystkim pomysłowym osobom, które wiedzą jak zaprojektować coś, co rozwiąże dany problem. Zarówno studenci, jak i niedawni absolwenci kierunków związanych z inżynierią i projektowaniem mogą zmierzyć się z istotnymi problemami. Zadanie, które muszą wykonać, zostało sformułowane w sposób szeroki i otwarty tak, by zachęcić każdego do działania. Zwycięzcy zeszłorocznej edycji konkursu opracowali rozwiązania takich problemów jak pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych, produkcja nowych rodzajów zrównoważonych tworzyw sztucznych oraz diagnostyka nowotworów. James Dyson osobiście wybiera dwa projekty zwycięskie na poziomie międzynarodowym, zaś ich autorzy otrzymują konieczne środki finansowe i uznanie na całym świecie, a przy tym w istotny sposób przyczyniają się do wcielenia swoich idei w życie.

Do wygrania jest:

• 10 000 zł dla zwycięzcy krajowego;
• 25 000 zł dla dwóch wicemistrzów międzynarodowych;
• 152 000 zł dla zwycięzcy zrównoważonego rozwoju;
• 152 000 zł dla zwycięzcy międzynarodowego (oraz 25 000 zł dla uczelni zwycięzcy).

„Młodzi ludzie chcą zmieniać świat, a Nagroda Jamesa Dysona pomaga im w tym, zapewniając niezbędne fundusze, afirmację oraz platformę ułatwiającą im wprowadzenie swoich pomysłów na rynek. Konkurs rozwija się z każdym rokiem. Z niecierpliwością czekam na otwarcie zapisów w Polsce w 2021 roku, dzięki czemu wesprzemy przyszłe polskie talenty z dziedziny projektowania i inżynierii. Aż 65% zwycięzców międzynarodowych finałów komercjalizuje swoje pomysły, co jest ogromnym sukcesem, biorąc pod uwagę, że 90% startupów upada. Czekam na innowacyjne wynalazki, które wykraczają poza schematy i kwestionują szablonowe myślenie. Powodzenia!”  –  mówi James Dyson, założyciel firmy Dyson i jej główny inżynier.

Wyjątkowy rok 2020

W ubiegłym roku odnotowano rekordową liczbę zgłoszeń do konkursu, a ponadto po raz pierwszy przyznano nagrodę w kategorii Zrównoważony Rozwój – otrzymał ją projekt AuREUS autorstwa Carveya Ehrena Maigue’a z Filipin. Ze względu na rolę, jaką inżynierzy i naukowcy odgrywają w tworzeniu zrównoważonej przyszłości, konkurs został w zeszłym roku rozszerzony o tę międzynarodową nagrodę. Mogą o nią powalczyć autorzy projektów, które rozwiązują kwestie środowiskowe i pozostają w zgodzie z wyznawaną przez firmę Dyson filozofią lean engineering („odchudzonej inżynierii”), polegającą na uzyskiwaniu lepszych efektów przy wykorzystaniu mniejszej ilości materiałów.

W 2021 roku, podobnie jak w roku poprzednim, zostaną przyznane dwie międzynarodowe nagrody w wysokości 152 000  złotych każda: Międzynarodowa Nagroda w kategorii Zrównoważony Rozwój oraz Główna Międzynarodowa Nagroda. Najpierw jednak na etapie krajowym, zostanie przyznana Nagroda Krajowa dla zwycięzcy na poziomie lokalnym (10 000 złotych) oraz dwa wyróżnienia. Projekt odznaczony Nagrodą Krajową przejdzie następnie do międzynarodowych etapów konkursu. Wyboru krajowego zwycięzcy i dwóch wyróżnień dokona trzyosobowe lokalne jury składające się z przedstawicieli świata nauki i technologii. Członkami polskiego jury w edycji na rok 2021 są:

• Dr Tomasz Łuczyński – absolwent Politechniki Warszawskiej (inż.) i Jacobs University Bremen (MSc, PhD). Obecnie Research Fellow w Heriot-Watt University w Edynburgu. Zawodowo rozwija systemy percepcji dla robotów podwodnych, umożliwiające im lepsze „zrozumienie” otoczenia;
• Przemysław Pająk – założyciel i redaktor naczelny Spider’s Web (spidersweb.pl) – największego serwisu technologicznego w Polsce, odwiedzanego przez ponad 5 mln ludzi miesięcznie. Ekspert telewizyjny, uwzględniony w zestawieniu New Europe 100 na wiodących przedsiębiorców z tzw. nowej Europy poniżej 40 roku życia.
• Tomasz Rożek – doktor fizyki, popularny twórca internetowy, znany dziennikarz popularnonaukowy i popularyzator nauki. Autor kanału/podcastu/bloga Nauka. To lubię i "Nauka. To Lubię Junior”. Autor i prowadzący programów radiowych i telewizyjnych;

Wychodzenie naprzeciw rzeczywistym problemom

Najlepsze wynalazki to najczęściej właśnie te najprostsze, w błyskotliwy i efektywny sposób rozwiązujących rzeczywiste problemy. W 2020 r. Główną Międzynarodową Nagrodę otrzymał projekt The Blue Box, czyli urządzenie służące do samodzielnej diagnostyki raka piersi, wykorzystujące algorytm sztucznej inteligencji by zanalizować próbki moczu. Jego założeniem była mniej inwazyjna i łatwiej dostępna alternatywa dla powszechnie wykonywanych mammograficznych badań przesiewowych, od których kobiety coraz częściej odchodzą. Stojąca za projektem The Blue Box, 23-letnia Judit Giró Benet, przyznaje, że przyznanie jej nagrody „było prawdziwym punktem zwrotnym, ponieważ uzyskane w ten sposób środki pozwolą na skuteczne opatentowanie urządzenia, co przyspieszy badania oraz prace nad oprogramowaniem”. Pieniądze i światowe nagłośnienie, które Judit zdobyła wygrywając konkurs, pozwoliły jej rozpocząć końcowy etap tworzenia prototypów i rozwoju oprogramowania na Uniwersytecie Kalifornijskim w Irvine, przez co już wkrótce będzie można rozpocząć badania z udziałem ludzi oraz badania kliniczne.

Dawanie nowych szans

Wygrana w konkursie daje młodym wynalazcom międzynarodową popularność w mediach, wytyczając im drogę do dalszych inwestycji i rozwoju swoich pomysłów, co widać patrząc na losy zwycięzców poprzednich edycji, np. zdobywcy brytyjskiej Nagrody Krajowej z 2011 r. Autor projektu KwickScreen, zyli specjalistycznego parawanu medycznego chroniącego pacjentów przed zakażeniami, założył firmę, która dziś zatrudnia ponad 70 osób i zaopatruje w parawany wszystkie placówki służby zdrowia w Wielkiej Brytanii oraz 240 szpitali na całym świecie. Wyróżnione w USA w 2017 r. kolorowe mydło w sztyfcie SoaPen, mające za zadanie zachęcić dzieci do dokładnego mycia rąk, weszło na rynek, zaś jego twórczynie umieszczono na prestiżowej liście 30 Under 30 czasopisma Forbes. Obecnie firma sprzedaje produkty w całych Stanach Zjednoczonych, a jej asortyment wciąż się powiększa – jedną z ostatnich propozycji jest środek do dezynfekcji rąk, produkt bardzo ważny w czasie pandemii COVID-19. Innym przykładem może być Rabbit Ray, projekt wyróżniony w Singapurze w 2011 r. Znalazł on zastosowanie w 44 szpitalach w łącznie 23 krajach. Urządzenie to wspiera komunikację między personelem szpitala a dziećmi, którym wyjaśniane są procedury medyczne, a jego autorka, Esther Wang, założyła wiele razy nagradzaną firmę Joytingle zajmującą się edukacją zdrowotną, zaś Rabbit Ray nadal ułatwia wyjaśnianie wszelkich procedur medycznych – od pobierania krwi po przeszczepy.

Podczas trwającej tegorocznej edycji, na stronie Nagrody Jamesa Dysona na Instagramie i w dziale informacyjnym na stronie firmy Dyson można na bieżąco śledzić, jak poprzedni laureaci przyczyniają się do budowania naszej wspólnej przyszłości.

Więcej o oczekiwaniach inżynierów firmy Dyson, dotyczących zwycięskich wynalazków dowiedzieć się można od Petera Gammacka, wieloletniego jurora konkursu oraz wiceprezesa firmy Dyson ds. innowacji produktowych – link do artykułu.